انرژی الکتریکی در حدود یکصد سال پیش از طریق شبکههای کوچک توزیع مورد استفاده قرار گرفت و به علت خصوصیات جالب توجه آن خیلی سریع توسعه یافت. در مقایسه با انواع دیگر انرژی، انرژی الکتریکی پاکیزه است، به سهولت قابل کنترل و انتقال میباشد و به آسانی به انواع انرژی های دیگر مورد نیاز بشر قابل تبدیل است. علی رغم همه این محاسن انرژی برقی دارای دو عیب نیز میباشد. یکی اینکه به میزان قابل ملاحظه ذخیره نمیشود و دیگر اینکه در صورتی که تحت کنترل صحیح نباشد خطرات و خرابی های زیاد به بار میآورد.
جریان برق در عبور از سیم ها و کلیدها و دیگر وسایل برقی تولید حرارت میکند. این حرارت در شرایط عادی به محیط اطراف داده میشود و درجه حرارت وسایل از حد مجاز متجاوز نمیگردد. در صورتی که وسایل مناسبی انتخاب نشده باشد ممکن است درجه حرارت وسایل برق رسانی از حد مجاز تجاوز کند. برای مثال یک کلید معیوب که محل اتصال آن خورده شده است نسبت به کلید سالم حرارت زیاد تولید میکند. همچنین سرپیچ لامپ ها ممکن است برای لامپهای کوچکتر درنظرگرفته شده باشد و استفاده از لامپهای بزرگتر که امروزه معمول شدهاند حرارت بیشتری تولید میکند. این حرارت اضافی به سهولت جذب محیط اطراف نشده و باعث ازدیاد درجه حرارت میشود.
این افزایش درجه حرارت سبب فرسوده شدن و ازبین رفتن عایقهای سیمها و دیگر وسایل میگردد. ازبین رفتن عایق ها باعث اتصال سیم ها و ایجاد جرقه الکتریکی میشود و حرارت ناشی از جرقهها میتواند در شرایط مساعد به سهولت سبب بروز حریق گردد. حفاظت در مقابل خطر ایجاد حریق از طریق انتخاب سیم ها و وسایل مناسب و حفاظت مدارها به وسیله فیوزها با اندازههای صحیح ممکن است. به این ترتیب در شرایطی که به هر دلیل جریان مدار از حد مجاز افزایش یابد، فیوز عمل کرده و مدار را قطع مینماید. همچنین با آزمایش سیستم برقی هر سال یک بار میتوان از ضعیف شدن عایق آن و خطرات احتمالی آگاهی یافت.
برق گرفتگی اثر سوء برق روی سیستم بدن انسان است. به طوری که میدانیم فرمان ها برای حرکات عضلات بدن از مغز به وسیله جریانهای برقی بسیار ضعیف از طریق سلسله اعصاب به عضلات مخابره میشود. در صورتی که جریان های برق قوی از خارج روی اعصاب اثرگذارند موجب حرکات ناگهانی و بسیار شدید عضلانی میگردد که برق گرفتگی یا شوک نامیده میشود و ممکن است که کار آن قسمتها را به طور موقت یا دائم متوقف کند. بدیهی است که مختل شدن کار بعضی قسمتها نظیر مغز، قلب یا ششها میتواند سریعاً سبب مرگ شود.
بدیهی است که مقاومت اتصال به زمین باید از حد معمولی کمتر باشد تا این روش حفاظتی به درستی عمل کند. برای مثال اگر فیوز ۱۰ آمپری باشد و مقاومت اتصال به زمین ۳۰ اهم باشد جریانی برابر – ب – یا ۷/۳ آمپر در مدار برقرار میشود که قادر به ذوب فیوز و رفع خطر نخواهد بود و بدنه دستگاه گرم باقی خواهد ماند. در چنین حالات بایستی از وسایل حفاظتی حساس تری مثل رلههای اتصال زمین استفاده کرد که در صورت برقرار شدن جریان های خیلی کوچک در مدار زمین در مدت کوتاهی عمل میکند و مدار را قطع مینماید.
قبل از شروع کار مدار را امتحان کنید و از گرم نبودن آن اطمینان حاصل کنید.
به قطع بودن کلید اکتفا نکنید زیرا ممکن است کلید اشتباهاً روی سیم نوترال نصب شده باشد.
در صورتی که کلید اتومات از محل کار دور است به ترتیبی اطمینان حاصل کنید که در طی مدت کار. شخص دیگری امکان بستن کلید را نداشته باشد. با زدن قفل به درب جعبه کلید یا نصب تابلوی اعلام خطر و یا نگهداری فیوزها در جیب خود میتوانید این کار را انجام دهید.
در صورتی که مجبور به کار روی سیستم برق دار هستید از کفش های کف لاستیکی و از ابزار مناسب با عایق بندی سالم استفاده کنید. همیشه در نظر داشته باشید که عایق ابزار به مرور زمان معیوب میشود. در صورت امکان تنها با یک دست کار کنید و دست دیگر را در جیب خود نگاه دارید تا مدار الکتریکی بسته از طریق نقاط حساس بدن شما تشکیل نشود.